Onze fysieke leefomgeving is opgebouwd uit lagen, voorraden en stromen. Om die omgeving duurzaam te gebruiken en haar kwaliteit op peil te houden, moeten we de grenzen van dat systeem respecteren. Het gaat dan niet enkel over ruimtelijke grenzen, maar ook over ecologische en socio-culturele grenzen. Omgevingsdenken integreert die verschillende aspecten van onze fysieke leefomgeving en laat ons toe na te denken over maatschappelijke ontwikkelingen binnen de draagkracht van dat systeem. Om duurzame antwoorden te vinden op maatschappelijke uitdagingen zullen we meer van dat omgevingsdenken nodig hebben. De denkwijze moet niet enkel doorwerken in de beleidsvisie, maar ook in de organisatie, de regelgeving en het onderzoek dat
de uitwerking van het beleid ondersteunt.
De stap naar omgevingsdenken in het beleid is nog maar recent gezet. Daarna volgden een aantal wijzigingen op organisatorisch, regelgevend en instrumenteel vlak, maar er ligt nog veel werk op de plank.
Ook in dit Ruimterapport is de inhoudelijke focus verbreed van zuiver ruimtelijke thema’s (zoals verdichting, ruimtebeslag…), naar ruimere maatschappelijke opgaven (zoals het beschermen van natuurlijk kapitaal of een gezonde leefomgeving waarborgen) om zo het omgevingsdenken te verkennen.